Bailarei mentres o corpo aguante

«Bailarei mentres o corpo aguante»

Sinala que conserva dende hai 37 anos os mesmos traxes galegos de gala e faena

PEPA LOSADA
YOLANDA GARCÍA 
BARREIROS / LA VOZ 

A pasada fin de semana o folclore galego e doutros recunchos do planeta foi protagonista na Mariña, non so coa Mostra de Viveiro. Tamén contribuíu, nesa tarefa de conservar e espallar as tradicións máis fondas e populares, o Festival do Emigrante, outro clásico que ofrece cada verán a Agrupación Folclórica O Arco da Vella de San Miguel de Reinante (Barreiros). Polo de agora, so coñeceu un presidente, Enrique Penabad, na formación dende que nacía esta alá polo ano 1980.

-Así que anda por Andalucía. Como está por aí a temperatura?

-40 graos cando vimos, e non era o día máis caluroso… ¡40!

-Terá morriña, seguro, deste fresco verán mariñano…

-Non, eu necesito unha semana enteira de sol. En San Miguel xa nos barruzou ao empezar o festival e presentar Orriols, logo parou e quedou unha noite espléndida.

-Vendo actuar a grupos folclóricos con ola de calor parece que sube máis a temperatura. Os traxes non son nada lixeiros. Deben suar a gota gorda…

-Si, sobre todo as mulleres, pois o traxe delas ten moitas pezas. Os homes levamos calzón (as cirolas) que é de fío e fresco e por enriba o pantalón. O meu é de lá pura que me fixo unha señora de Figueiras. Pica un pouquiño. Ela fixo todo o proceso de cortarlle o pelo ás ovellas, cardar e fiar. As mulleres levan medias, pololos, enaguas (nalgún baile dúas) e se a falda é de paño… Dios mío! Hai grupos que veñen como os cosacos rusos con traxes que pican que aquilo mete medo e son traxes gordos. Os de Sibeira teñen un verán moi caluroso e veñen coa roupa de verán.

-Falando de grupos, dos internacionais, o libro de anécdotas do Emigrante será grande.

-Lembro sobre todo as do primeiro grupo de Siberia que tivemos. Era de Minsk. Creo que hai 22 anos e chovía. Barruzaba bastante e non quixeron baixar do autobús. Estaban empeñados en que eu fora alí. Era para que eu vira que os zapatos que traían eran de cartón polo fondo e non bailaron. Pero ao día seguinte viñeron facer unha actuación so para nosoutros. Aínda hai unha segunda parte anecdótica (…) Cando acabaron montáronlles un comedor. De primeiro tiñan ensaladilla e de segundo carne asada con patacas fritas. Alguén preguntou se querían máis que levantaran o prato. Levantárono todos. Xa non quedaba carne asada, pero é que querían… máis patacas fritas! So comeron patacas fritas e Coca Cola.

-É un luxo contar con grupos que veñen de tan lonxe aquí.

-Estes circuitos son dunha calidade extraordinaria. E de entrada gratis. O Emigrante faise co esforzo da xente do Arco da Vella.

-Leva toda a vida no grupo.

-Teño dúas fillas pero en realidade teño tres, as miñas e O Arco da Vella. Empezou contigo, quixeches velo medrar, mellorar, superarse… pouco a pouco te vas especializando. Amañaron a primeira roupa entre miña nai e miña tía. Nos integrantes do primeiro grupo, os 18 cos que naceu O Arco da Vella, ía a miña familia enteira. Síntelo dunha maneira distinta. Eu son autodidacta dende o principio e fun aprendendo de todos. En San Miguel non había tradición nin de quen aprender.

-E seguirá bailando tamén…

-Mentres o corpo aguante.

-Conserva o primeiro traxe?

-Nunca tiven que cambiar de traxe, dende hai 37 anos.

Denuncian o uso dun castro como aparcadoiro de autocaravanas en Barreiros

Denuncian o uso dun castro como aparcadoiro de autocaravanas en Barreiros

 Autocaravanas no castro da punta de San Pedro de Benquerencia. ADEGA

Adega e Mariña Patrimonio puxeron o caso en mans do Seprona

Adega e Mariña Patrimonio denunciaron ante o Seprona da Garda Civil a utilización do Castro da Punta de San Pedro de Benquerencia, no concello de Barreiros, como aparcadoiro de autocaravanas.

Este castro, explican ambos colectivos, é “un ben patrimonial incluído no catálogo das Normas Subsidiarias de Planeamento do Concello de Barreiros e a súa cualificación urbanística é de solo non urbanizable de protección patrimonial”.

Por iso, enganden, esta normativa outórgalle ao castro unha proteccion que consideran “que non é compatible co uso que se lle está a dar actualmente como aparcadoiro de autocaravanas nin como lugar de tránsito destes vehiculos”. Segundo Adega e Mariña Patrimonio, esta práctica podería estar provocando “danos no xacemento”,

“Probablemente se están realizando actividades contrarias á normativa urbanística e, ademais, poderían estarse levando a cabo sen contar coas correspondentes licenzas e autorizacións”, rematan, antes de solicitar que, no caso de darse esta situación, se paralicen “as actuacións contrarais a dereito nun ben patrimonial”.

El pueblo de Barreiros con menos de 200 vecinos que saca en procesión a 14 santos

El pueblo de Barreiros con menos de 200 vecinos que saca en procesión a 14 santos

Nunca hay garantía al 100 % de que habrá hombros suficientes para portar las imágenes

.
XAIME RAMALLAL
MARÍA CUADRADO 

«Fan falta 56 veciños para sacalos a todos». En San Xusto (Barreiros), en A Mariña lucense, son ambiciosos. Esta parroquia eminentemente agraria no es ajena a la despoblación, pero ese no representa ningún impedimento para mantener la tradición de sacar en procesión a catorce santos. ¿Alguien da más? Cada año es un reto. Nunca hay garantía al 100 % de que habrá hombros suficientes para portar las imágenes, pero los vecinos siempre tienen confianza en que la procesión saldrá. Otro año más. Y ayer, pasadas las 14.00 horas, volvió a suceder. Y lo hizo con todos y todas: con San Antonio, San Venancio, San José, El Niño Jesús, San Xusto y San Pastor, Santa Concepción, Santa Teresa, Santa Filomena, Nosa Señora do Carme, la Virgen del Rosario, Nuestra Señora de la Visitación, Nuestra Señora de los Remedios y la Virgen del Buen Suceso. Hoy también tienen previsto repetir, pero no solo dependerá de los voluntarios, sino también del tiempo. «Si chove non os sacaremos para que non se estropeen as imaxes», explicó Delio Pérez Oural, miembro de la comisión que organiza estas fiestas, en honor a San Xusto y a San Pastor que, según varias fuentes llevan celebrándose desde 1939. Delio es también presidente de la asociación de vecinos.

Orgullo de aldea

Esta parroquia refleja la tenacidad y riqueza del rural que se resiste a tirar por tierra sus tradiciones. Orgullo de ser de aldea, la cuna gallega. Delio, que fue carpintero, fue uno de los vecinos que ayudó y colabora en reparar alguna de las andas y en otros detalles necesarios para dar lustre a este patrimonio: «En San Xusto, vamos quedando menos. Vivimos menos de 200 veciños e habitadas, pode que haxa unhas 85 casas. Todos os veciños que poden participan e despois tamén temos outros voluntarios. Fan falta todos. Ademais de sacar os santos hai que sacar a cruz e os estandartes». Aunque él lleva años jubilado, no dudó en volver a participar en la comisión que organiza esta fiesta que se prolonga durante dos jornadas: «Como non había quen collera a festa, decidimos dar o paso desde a asociación, para que non se perda esta tradición». Cuatro orquestas (Ibiza, Galilea, Pontevedra y Marbella) animarán las sesiones vermú y las verbenas de ayer y hoy de esta parroquia que saca a sus santos desde la iglesia parroquial hasta el lugar en el que se levantaba la antigua ermita, que desapareció con la concentración parcelaria.

Alrededor de media hora procesionando ayer bajo un sol de justicia. La celebración no defraudó, volvió a llamar la atención de cuantos se acercaron y contó con la celebración de una primera comunión. Hoy, a las 13.30 horas, volverá a oficiarse una misa y, si hay voluntarios y la lluvia no hace acto de presencia, saldrá de nuevo la singular procesión.